กติกา วอลเลย์บอล เป็นกีฬาที่ได้รับความนิยมทั้งโลกและได้เข้ามาในไทยตั้งแต่ปี 2477 ทางกรมพลศึกษาได้จัดพิมพ์กติกาข้างหลังหลังจากนั้นก็ได้มีการประลองเรื่อยๆมากทำให้กีฬาวอลเลย์บอลสามารถเล่นได้ทุกเพศทุกวัย และในปี 28 กรกฎข้อบังคับาคม พุทธศักราช 2502 ได้เกิดการจัดตั้งสมาคมวอลเลย์บอลสมัครเล่นแห่งประเทศไทยอย่างเป็นทางการ ปัจจุบันนี้ได้ถูกเสริมเติมเป็นหลักสูตรการเรียนวิชาพละทำความเข้าใจส่งผลให้สามารถเรียนรู้ กฏ วอลเลย์บอล , กติกาวอลเลย์บอล, กระบวนการเล่น วอลเลย์บอล อย่างถูกกรรมวิธี, ข้อตกลงณมือ กติกา วอลเลย์บอล
ข้อตกลงวอลเลย์บอลและวัสดุการเล่น กติกา วอลเลย์บอล
สนามแข่ง
- ควรเป็นพื้นไม้หรือพื้นปูนที่มีลักษณะเรียบ ไม่มีสิ่งกีดขวาง
- เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 9 เมตร ยาว 12 เมตร ความสูงจากพื้นประมาณ 7 เมตร มีรอบๆโดยรอบห่างจากสนามโดยประมาณ 3 เมตร
- แต่หากเป็นสนามหลักเกณฑ์ในระดับช้านานาชาติ เจาะจงให้รอบสนามห่างจากสนามโดยประมาณ 5 เมตร ด้านข้างหลังห่าง 8 เมตร และมีความสูง 12.5 เมตร
- เส้นรอบสนาม (Boundary lines) ทุกเส้นจึงควรกว้างขวาง 5 เซนติเมตร เป็นสีที่มีน้ำหนักอ่อนตัดกับพื้นสนาม มองเห็นได้ชัดเจน
- เส้นแยกแยะแคว้น (Center line) ที่อยู่ดิ่งกลางสนาม จึงต้องควรอยู่ใต้ตาข่าย หรือตรงกับเสาตาข่ายพอดี
ตาข่าย
- จะต้องมีความสูงจากพื้น 2.43 เมตร กว้าง 1 เมตร ยาว 9.5 – 10 เมตร
- ตารางในตาข่ายกว้างขวาง 10 เซนติเมตร ผู้ติดไว้กับเสากลางสนาม
- ตาข่ายเพื่อกลุ่มผู้หญิงสูง 2.24 เมตร
ลูกวอลเลย์บอล
- เป็นทรงกลมมีเส้นรอบวงราวๆ 65-67 เซนติเมตร น้ำหนัก 260-280 กรัม
- ทำจากหนังสังเคราะห์ที่ยืดหยุ่นได้
- ซึ่งในการประลองดีกรีโลกจะใช้ลูกบอล 3 ลูกต่อการแข่งขัน เพื่อความต่อเนื่องหากบอลออกนอกสนาม
ผู้เล่น
- ในทีมจะควรมีผู้เล่นไม่เกิน 12 คน ผู้ฝึกหัดสอน 1 คน ตัวช่วยผู้ฝึกหัดสอน 1 คน เทรนเนอร์ 1 คน และแพทย์ 1 คน
- ผู้เล่นจะลงเล่นในสนามได้ครั้งละ 6 คน โดยจำแนกออกเป็นลักษณะข่าย 3 คน และด้านข้างหลังอีก 3 คน
- สามารถเปลี่ยนตัวผู้เล่นทีละกี่คนก็ได้เช่นกัน โดยผู้เล่นเดิมที่ถูกเปลี่ยนออก สามารถแปลงกลับมาเล่นในสนามได้อีก
- การแต่งกายในชุดแข่ง จำเป็นต้องแต่งกายเช่นกันทั้งทีม รวมตัวกันไปด้วย เสื้อสวมคอ กางเกงขาสั้น ถุงเท้า และรองเท้าทายผ้าใบพื้นยางที่ไม่มีส้น โดยผู้เล่นแต่ละคนจึงต้องควรติดหมายเลขกำกับไว้ที่เสื้อ ระบุให้ใช้หมายเลข 1-18 เพียงแค่นั้น สำหรับหัวหน้าทีมจะควรจะมีแถบผ้าขนาด 8×2 เซนติเมตร ติดอยู่ใต้ลำดับที่บริเวณอกเสื้อด้วย
วิธีการเล่นกีฬาวอลเลย์บอล
- ทีมที่ได้เสิร์ฟ จำเป็นที่จะต้องให้ผู้เล่นที่อยู่ในตำแหน่งขวาหลัง เป็นผู้เสิร์ฟเพื่อที่จะเปิดเกม จากนั้นผู้เล่นทุกตำแหน่งจะขยับตำแหน่งวนไปตามเข็มนาฬิกา
- การเสิร์ฟจำเป็นจะต้องรอฟังข้อตกลงณนกหวีดก่อน และให้เริ่มต้นเสิร์ฟลูกบอลภายใน 5 วินาที
- กลุ่มที่ได้คะแนนจะเป็นผู้ได้เสิร์ฟ กระทั่งจะเสียคะแนนให้ฝ่ายตรงข้ามก็เลยจะเปลี่ยนเสิร์ฟ
- เมื่อลูกเข้ามาในเขตแดนของกลุ่ม จะสามารถเล่นบอลได้เยอะที่สุด 3 ครั้งเพียงแค่นั้น
- สามารถบล็อคลูกบอลจากฝ่ายตรงข้ามที่ลักษณะข่ายได้ แต่ถ้าผู้เล่นล้ำเข้าไปในแดนของฝ่ายตรงข้ามจะถือว่าฟาวล์
- สามารถขอขณะนอกได้ 2 ครั้งต่อ 1 เซต ให้ตอนครั้งละ 30 วินาที
- เมื่อใดก็ตามชิงชัยจบ 1 เซต จำเป็นที่จะต้องเกิดการเปลี่ยนฝั่ง
การคิดคะแนนกีฬาวอลเลย์บอล
- กลุ่มจะได้คะแนนเมื่อลูกบอลตกลงในเขตสนามของฝ่ายตรงข้าม โดยนับเป็นลูกละ 1 คะแนน และหากเกิดการเสียคะแนน จำเป็นต้องเปลี่ยนให้กลุ่มที่ได้คะแนนเป็นผู้เสิร์ฟ
- หากทีมไหนได้คะแนนครบ 25 คะแนนก่อน ก็จะเป็นผู้ชนะในเซตนั้นไป แต่หากคะแนนเสมอไปกันที่ 24-24 จำเป็นต้องมีการดิวซ์ (Deuce) ซึ่งก็คือต้องทำคะแนนให้มากกว่าอีกฝ่าย 2 คะแนน ถึงจะเป็นผู้ชนะ เช่น 26-24 หรือ 27-25 ฯลฯ
- จำเป็นต้องแข่งขันกันให้ชนะ 3 ใน 5 เซต ก็เลยจะเป็นผู้ชนะในเกมนั้น
นำเสนอการดูวอลเลย์บอล
วอลเลย์บอล เป็นกีฬาที่เล่นโดยทีม 2 กลุ่มบนสนามที่แยกแยะแดนด้วยตาข่าย เค้าหน้าการเล่นอาจแตกต่างกันได้ตามสภาพที่ต้องมีให้ได้เพื่อที่จะให้ทุกท่านเล่นกันได้แพร่ หลาย กีฬาจำพวกนี้จัดเป็นกีฬานันทนาการที่ได้รับความนิยมเป็นชั้นเชิง 3 ของโลก
จุดหมายของการแข่งขันก็คือ การส่งลูกข้ามตาข่ายให้ตกลงบนพื้นที่ในแดนของกลุ่มตรงข้าม และคุ้มครองปกป้องไม่ให้กลุ่มตรงข้ามส่งลูกข้ามตาข่ายมาตกบนพื้นที่ในเขตแดนของตนเอง แต่ละกลุ่มจะรับรู้ลูกบอลได้เยอะที่สุด 3 ครั้ง ในการส่งลูกบอลไปยังแดนของกลุ่มดิ่งข้ามรับรู้บอลแค่หนึ่งครั้งก็ได้เช่นกัน โดยปกติแล้วการรู้สึกลูกบอลครั้งแรกก็คือ การรับลูก เสิร์ฟ จากฝ่ายตรงข้าม ครั้งที่ 2 คือ การ set บอลขึ้นบนอากาศ เพื่อจะให้ครั้งที่ 3 ซึ่งปกติจะใช้ตบลูกบอลทำเป็นแล้วได้อย่างสะดวกสบาย
การประลอง
ใช้การเสี่ยงเลือกเฟ้นเสิร์ฟหรือเฟ้นแดน ก่อนชิงชัยให้วอร์มที่ตาข่าย 3 ถึง 5 นาที หากทั้ง 2 กลุ่ม ตกลงวอร์มในเวลาเดียวกันให้วอร์มที่ตาข่ายได้ 6 – 10 นาที
ตำแหน่งของผู้เล่น
ในตอนที่ผู้เสิร์ฟทำการเสิร์ฟ ผู้เล่นแต่ละคนจำเป็นจะต้องอยู่ในแดนของตน ผู้เล่นแถวหน้า 3 คน แถวข้างหลังแต่ละคนจำเป็นต้องอยู่ด้านหลังของคู่ของตนเองทีเป็นผู้เล่นแถวห น้า การเล่นผิดตำแหน่งจะเป็นฝ่ายแพ้สำหรับการเล่นลูกครั้งนั้น การหมุนตำแหน่งจึงควรหมุนตามเข็มนาฬิกา
การพลิกตัวผู้เล่น
เปลี่ยนตัวได้มากสุด 6 คนต่อเซต แต่ละครั้งจะแปลงกี่คนก็ได้เช่นกัน ผู้ที่เริ่มเล่นในเซตนั้น จะเปลี่ยนแปลงตัวออกได้ ครั้งเดียวและกลับเข้ามาเล่นได้อีก 1 ครั้ง ในตำแหน่งเดิม ผู้เล่นกักเก็บเผื่อเอาไว้จะแปลงตัวเข้าไปเล่นได้เพียงครั้งเดียวในแต่ละเ ซต และผู้แปลงเข้ามาควรเป็นผู้เล่นคนเดิม
การเล่นลูกบอล
ผู้เล่นสามารถที่จะนำลูกบอลจากนอกเขตสนามกลับเข้ามาเล่นต่อได้ กลุ่มหนึ่งสามารถถูกลูกบอลได้สูงที่สุด 3 ครั้ง เว้นแต่ว่าเมื่อกระทำบล็อก (ได้ 4 ครั้ง) ผู้เล่นหนึ่งคนจะถูกลูกบอล 2 ครั้ง ติดต่อสื่อสารกกันไม่ได้ นอกจากการบล็อกถ้าผู้เล่นถูกลูกในเวลาเดียวกัน 3 คน ก็ถือว่าถูก 3 ครั้ง หากถูกในเวลาเดียวกันเหนือตาข่ายก็จะไม่นับ ถ้าลูกบอลออกถือว่าฝ่ายที่อยู่ดิ่งข้ามทำออก ถ้ายึดลูกบอลเหนือตาข่ายจำเป็นที่จะต้องเล่นใหม่ ลูกบอลที่ชนตาข่ายยังเล่นต่อจากนี้ไปได้จนครบ 3ครั้ง ตามเจาะจงยกเว้นการเสิร์ฟ
การเสิร์ฟ
จะเสิร์ฟโดยผู้เล่นที่อยู่ในตำแหน่งหลังขวาที่อยู่ด้านในเขตเสิร์ฟ การสร้างขอบเขตกลุ่มที่จะเสิร์ฟ ลูกแรกในเซตที่ 1 และ 5 โดยการเสี่ยง จะต้องเสิร์ฟตามลำดับชั้นที่บันทึกไว้ เมื่อโยนออกไปเพื่อจะเสิร์ฟแล้ว ต้องใช้มือหรือส่วนใดของแขนข้างเดียว กระโดดเสิร์ฟได้ ต้องเสิร์ฟลูกด้านใน 5 วินาที ภายหลังจากผู้วินิจฉัยเป่านกหวีด หากเสิร์ฟพลาดผิดลูก ผู้วินิจฉัยจะให้เสิร์ฟใหม่ภายใน 3 นาที
การตบลูกบอล
ผู้เล่นในแดนหน้าสามารถตบลูกบอลด้วยแนวทางใดก็ได้เหมือนกันจากแดนของตนเองใ นความสูงทุกลำดับชั้น โดยในขณะที่รู้สึกลูกบอลนั้น ลูกบอลจึงควรอยู่ภายในแดนของตนเองเองเพียงส่วนหนึ่งส่วนใดหรือทั้งหมดทั้งมวล ก็ได้เช่นกัน ส่วนผู้เล่นในแนวหลังสามารถกระโดดตบลูกได้ แต่จำเป็นต้องตบจากแคว้นข้างหลัง การตบลูกบอลดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้นถ้าไม่เป็นตามกติกาข้อนี้ถือว่าเสีย
การบล็อก
ผู้เล่นแถวหน้าเท่านั้นที่บล็อกได้ จะบล็อกเป็นรายบุคคลหรือหมู่ก็ได้เช่นกัน เมื่อบล็อกได้แล้วยังถูกลูกได้อีก 3 ครั้งห้ามบล็อกลูกเสิร์ฟ สามารถใช้ส่วนต่างๆ ของร่างกายตั้งแต่หัวจรดเท้าถูกลูกบอลได้
การล้ำแดนไม่ถูกหลักเกณฑ์ ก่อนหรือตอนการตบของคู่แข่งขัน หรือรู้สึกลูกบอลในแดนคู่แข่งเข้าไปในแดนคู่แข่งขันช่วงเวลาที่ลูกบ อลยังอยู่สำหรับการเล่น และตัวผู้เล่นถูกตาข่ายหรือเสาอากาศถือเป็นการล้ำแดนที่ผิดกติกา
ประวัติกีฬาวอลเลย์บอล
วอลเลย์บอลเป็นกีฬายอดนิยมในประเทศไทย ที่มีการประลองชั้นเชิงชาติ และนิยมเล่นกันอย่างแพร่หลาย จนถูกรวมเข้ากันกับหลักสูตรการเล่าเรียนการสอนดีกรีมัธยมทำความเข้าใจในหลากหลายโรงเล่าเรียน หลายๆคนก็อาจจะอยากรู้จักกับประวัติวอลเลย์บอลและกฏข้อตกลงวอลเลย์บอล ให้เพิ่มขึ้นเพื่อที่จะความเบิกบานสำหรับในการดูและเชียร์ช่วงมีการแข่งขัน
ประวัติวอลเลย์บอลในประเทศไทย
วอลเลย์บอลได้แพร่หลายๆเข้ามาในไทย ตั้งแต่เมื่อใดไม่มีหลักฐานการันตีกระจ่าง แต่ว่าทราบกันว่าในทีแรกๆ ๆ เป็นที่นิยมเล่นกันในหมวดหมู่ชาวจีนและชาวญวนมาก จนถึงมีการแข่งขันชิงชัยขณะคณะ ชุมชน สโมสร และสมาคมขึ้น บางครั้งบางคราวติดต่อสื่อสารชิงชัยกันไปในภาคเหนือ ภาคดวงอาทิตย์ออกเฉียงเหนือ และมีการประลองชิงถ้วยทองทางภาคใต้
ปี พุทธศักราช 2477 กรมพลศึกษาได้จัดพิมพ์กติกาวอลเลย์บอลขึ้น โดยอาจารย์นพคุณ พงษ์สุวรรณ เป็นผู้แปล และท่านเป็นผู้เชี่ยวชาญในกีฬาวอลเลย์บอลเป็นอย่างยิ่ง จึงได้รับเชิญเป็นผู้พากย์เกี่ยวกับเทคนิคกระบวนการเล่น ตลอดจนข้อตกลงการแข่งขันชิงชัยวอลเลย์บอล แก่บรรดาครูพลทำความเข้าใจทั่วประเทศในโอกาสที่กระทรวงทำความเข้าใจได้เปิดอบรมขึ้น
ใน ปีนี้เองกรมพลเรียนรู้ได้จัดให้มีการประลองกีฬาประจำปีขึ้น และบรรจุกีฬาวอลเลย์บอลหญิงเข้าเอาไว้ภายในรายการแข่งขันชิงชัยเป็นครั้งแรก พร้อมทั้งในหลักสูตรของโรงเรียนพลศึกษากลางได้ระบุวิชาบังคับให้ผู้เรียน เพศหญิงศึกษาวิชาวอลเลย์บอลและเนตบอล สมัยนั้นมี น.อ.หลวงสุภชลาศัย ร.น. ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพลศึกษา
กติกาวอลเลย์บอลชายหาด
1. ขนาดสนามกว้างขวาง 9 เมตร ยาว 18 เมตร ล้อมรอบด้วยเขตรอบสนามขั้นต่ำ 5 เมตรทุกด้าน ที่ว่างเหนือพื้นที่การเล่นลูก 12.50 เมตรจึงควรไร้สิ่งกีดขวาง เส้นสนามมีความกว้างขวาง 5-8 ซม. ต้องเป็นสีเดียวกันและตัดกับสีทรายอย่างเห็นได้ชัด
2. พื้นสนามควรจะเป็นทรายที่มีความหนาอย่างต่ำ 40 ซม. ควรจะเป็นเม็ดกลมขนาดที่เล็กมาก ปราศจากการอัดแน่น และสิ่งที่จะก่อให้กำเนิดอันตรายหรือบาดปวด อาทิเช่น เปลือกหอย ก้อนหิน เป็นต้น จำเป็นจะต้องไม่หยาบเกินความจำเป็นหรือละเอียดเกินไปจนแปรเปลี่ยนเป็นฝุ่น
3. ความสูงตาข่ายชนิดทีมชาย 2.43 เมตร สตรี 2.24 เมตร ประเภทอายุไม่เกิน 16 ปี 2.24 เมตร ไม่เกิน 14 ปี 2.12 เมตรไม่เกิน 12 ปี 2.00 เมตร (ทั้งประเภทไม่เกิน 16 ปี, 12 ปี ความสูงของชายและสตรีเท่ากัน)
4. ลูกบอลจำเป็นที่จะต้องไม่ดูดซึมน้ำ สีสดใส ได้แก่ สีชมพู ส้ม ลายสลับ เป็นต้น แรงอัด 0.175-0.225 กก./ตร.ซม. จะใช้ลูกบอล 3 ลูกในการแข่งขันชิงชัย
5. ทีมจะและก็มีผู้เล่น 2 คนเท่านั้น ไม่มีผู้เล่นที่เตรียมเผื่อเอาไว้หรือ การพลิกตัว ไม่มีผู้ฝึกฝนสอน
6. ระบบการนับคะแนนมี 2 แบบ คือ
6.1 แบบ ก ชิงชัยแบบเซตเดียว ชนะกันที่ 15 คะแนน ถ้ามีการดิวซ์จะไม่เกิน 17 คะแนน และเมื่อคะแนนรวมกันทั้ง 2 กลุ่ม ได้ 5, 10, 15 จะเกิดการเปลี่ยนแปลงแดนและยุติพักผ่อน 30 วินาที
6.2 แบบ ข ชิงชัยแบบ 2 ใน 3 เซต ในเซตที่ 1 และ 2 ผู้ที่ทำเป็นแล้วได้ 12 คะแนนก่อน จะเป็นผู้ชนะ (ไม่มีการดิวซ์) ในเชตที่ 3 เป็นการแข่งขันชิงชัยแบบกลุ่มที่ชนะในการเล่นลูกจะได้คะแนนทุกครั้ง (TIE-BREAK) กลุ่มที่ทำเป็นแล้วได้ 12 คะแนนก่อน จะเป็นผู้ชนะ แต่ควรมีคะแนนนำฝ่ายตรงข้ามอย่างน้อย 2 คะแนน (ดังเช่นว่า 13:11, 15:13) และเมื่อคะแนนรวมกันทั้ง 2 กลุ่มได้ 4, 8, 12, 16 ฯลฯ จะเปลี่ยนแปลงแดนและยุติพัก 30 วินาที นอกจากเซตที่ 3 ภายหลังเปลี่ยนแปลงแดนแล้วจะชิงชัยต่อทันทีไม่เกิดการยุติพักผ่อน